Ar 1af o Fawrth bob blwyddyn, gyda’r baneri’n chwifio’n uchel, cynhelir toreth o orymdeithiau a chyngherddau cyffrous ar hyd a lled y wlad i ddathlu ein Nawdd Sant Cymru.
Mae cennin pedr, cennin a gwisg draddodiadol yn bywiogi strydoedd Cymru; yn croesawu dyfodiad y gwanwyn.
Felly pwy yw Dewi Sant a pham rydyn ni’n ei ddathlu?
Hanes Dewi Sant – 5 ffaith hwyliog . . .
- Cafodd ei eni yn ystod storm -yn y flwyddyn 500, cafodd ei eni mewn ystorm ffyrnig ar ben clogwyn yn Sir Benfro. Non oedd ei fam.
- Daeth yn bregethwr enwog -Roedd Dewi Sant yn bregethwr o fri, wedi sefydlu nifer o aneddiadau ac eglwysi ac yn ôl hanes. wedi cwblhau pererindod i Jerwsalem.
- Roedd yn llysieuwr llwyr -bu ef a’i fynachod fyw bywyd syml, gan ymatal rhag bwyta cig nac yfed cwrw. Dywedwyd bod Dewi ond yn bwyta cennin a dŵr, efallai mai dyma pam y daeth y genhinen yn symbol cenedlaethol.
- Cyflawnodd wyrthiau -y wyrth enwocaf oedd tra roedd yn pregethu i dyrfa fawr ar dir y safai arno, cododd y ddaear i ffurfio bryn. Yna ehedodd colomen wen, a anfonwyd oddi wrth Dduw, i lanio ar ei ysgwydd.
- Mae ei etifeddiaeth yn dal i fyw -yn ei bregeth olaf dywedodd Dewi Sant wrth ei ddilynwyr: ” Byddwch lawen, cadwch y ffydd, a gwnewch y pethau bychain a glywsoch ac a welsoch fi yn eu gwneuthur.” Mae’r ymadrodd: ‘Gwnewch y pethau bychain mewn bywyd’ yn dal i fod yn ymadrodd adnabyddus yng Nghymru.
Bu farw Dewi Sant ar y 1af o Fawrth yn 589. Cafodd ei ganoneiddio gan y Pab Callixtus yn y 12fed ganrif, ac rydym wedi dathlu Dydd Gŵyl Dewi ers hynny.
Felly dyma ychydig o ffyrdd y gallwch chi ymuno â dathliadau eleni.
Mwynhewch eich hoff saig Gymreig
Tanwyddwch eich diwrnod ar Ddydd Gŵyl Dewi gydag un o’r llu o ddanteithion traddodiadol Cymreig fel Bara Brith, Selsig Morgannwg neu Gawl. Hyd yn oed yn well gallech archebu ein bwydlen flasu unigryw Dewi Sant yn ein bwyty hanesyddol gydag ystafelloedd.
Mynychu digwyddiad neu orymdaith
Mae gweithgareddau, digwyddiadau a gorymdeithiau wedi’u trefnu yn cael eu cynnal ym mhob man i bawb eu mwynhau; o gerddoriaeth fyw Gymreig a diwrnodau agored cestyll i adrodd straeon traddodiadol a rhediadau llwybr arfordirol.
Gwisgwch genhinen neu gennin pedr
Bydd llawer o bobl yn gwisgo i fyny mewn melyn neu ddim ond yn gwisgo cenhinen fach neu gennin pedr, mae pa bynnag ffordd fach y gallwch chi ddathlu yn iawn.
Gwnewch y pethau bychain!
Yn olaf, ymunwch drwy ddilyn geiriau gwaradwyddus Dewi Sant ei hun a gwnewch y pethau bychain. Gallai gweithred o garedigrwydd ar hap neu ‘Gymreictod’ wneud byd o wahaniaeth ar Ddydd Gŵyl Dewi eleni!
(visitwales.com, Welsh Government, 2023)